De internationale conferentie van de European Group for Public Administration vond begin september plaats. Namens het Leiden Leadership Centre reisden Lara van Osch, Eduard Schmidt, Bernard Bernards en Moniek Akerboom af naar Lissabon om daar hun onderzoeksbevindingen naar leiderschap in de publieke sector te presenteren. In dit blog een verslag van de diverse presentaties.

De rol van leiderschapsgedrag
Lara van Osch presenteerde haar onderzoek naar leiderschap in uitvoerende teams. Aan de hand van observaties en interviews bij uitvoerend medewerkers van de Sociale Verzekeringsbank, de Gemeente Leiden en de Nationale Politie liet Lara zien dat leiderschapsgedrag een belangrijke rol speelt in het maken van complexe afwegingen in de uitvoering van beleid. Of medewerkers nu werken aan het oplossen van een moordzaak, het afgeven van vergunningen of het verstrekken van toeslagen, professionals krijgen dagelijks te maken met beslismomenten die grote gevolgen kunnen hebben voor de burger. In haar presentatie besprak Lara welke leiderschapsgedragingen bijdragen aan het afwegingsproces en het nemen van beslissingen in de uitvoering.

Regels breken in het belang van de burger
Bij het nemen van beslissingen krijgen publieke professionals vaak te maken met een groot aantal regels. Hoewel regels een belangrijke rol spelen in het publieke domein, passen regels niet altijd bij de situatie waar een burger zich in vindt. Het kan zo zijn dat professionals cliënten en de maat­schappij beter van dienst zijn door sommige regels niet te handhaven of regels in het voordeel van de cliënt te interpreteren. In de wetenschappelijke literatuur is dit ge­drag bekend als pro-social rulebreaking. In hun paper over pro-social rulebreaking bespraken Bernard Bernards en Eduard Schmidt (met prof. Sandra Groeneveld als co-auteur) onder welke omstandigheden professionals eerder geneigd zijn om regels te breken in het belang van de burger. Daarbij verwachtten zij een belangrijke rol voor leiderschap en psychologische veiligheid. In hun presentatie bespraken Eduard en Bernard dat de combinatie van leiderschap én psychologische veiligheid uiteindelijk kan bijdragen aan het durven afwijken van regels, meer dan leiderschap alleen.

Leiderschap in netwerken
Tenslotte presenteerde Moniek Akerboom haar onderzoek naar leiderschap in netwerken waarin verschillende organisaties met elkaar samenwerken. Om complexe maatschappelijke opgaven het hoofd te bieden werken organisaties steeds vaker met elkaar samen. Dit doen zij op gelijke voet. Deze context vraagt andere vormen van leiderschap, waarin niet terug kan worden gevallen op hiërarchische aansturing. In haar presentatie liet Moniek zien welke typen leiderschapsgedrag nodig zijn om op gelijkwaardige basis en in gezamenlijkheid aan complexe opgaven te werken.